• حسابداری چیست؟

حسابداری فن ثبت، طبقه‌بندی و تلخیص فعالیتهای مالی یک موسسه در قالب اعداد قابل سنجش به پول و تجزیه و تحلیل نتایج حاصله از بررسی این اعداد است. این عملیات معمولاً به وسیله یک حسابدار انجام می‌شود.

•  تاریخچه

حسابداری در دانشگاهی با بیش از پانصد سال سابقه و با نام لوکا پاچیولی (۱۴۹۵ میلادی) آغاز شده‌است. لوکا پاچیولی تحصیلات خود را در وِنیس و رُم گذراند و در دهه ۱۴۷۰ راهب صومعه‌ای شد که از فرقه فرانسیس بود. تا سال ۱۴۹۷ معلم خصوصی پروازی ریاضیات بود، که در آن سال دعوت نامه‌ای از لودُویکو اِسفُرتسا دریافت نمود تا در میلان مشغول به کار شود. او در آنجا با لئوناردو داوینچی کار و زندگی می‌کرد و به او ریاضیات یاد می‌داد. در ۱۴۹۹، پاسیولی و لئوناردو مجبور شدند تا از میلان فرار کنند که لوئی دوازدهم از فرانسه شهر را به تصرّف خود در آورده و حامیان آنها را از آنجا بیرون کرد. بعد از آن، پاسیولی و لئوناردو خیلی اوقات با همدیگر سفر می‌کردند. به محض برگشت به میهن، پاسیولی به علت سالخوردگی در سال ۱۵۱۷ فوت کرد.
پاسیولی چندین کتاب در زمینه ریاضیات منتشر کرد که شامل اثر زیر می‌باشد:
Summa de arithmetica, geometrica, proportioni et proportionalita Venice ۱۴۹۴
تلفیق دانش ریاضی زمان خود، همچنین جالب توجه می‌باشد که شامل اولین شرح منتشر شده درباره روش نگهداری از حسابها و دفاتر می‌باشد که تجّار وِنیزی در طول رنسانس ایتالیا بکار می‌بردند، که به سیستم حسابداری دفترداری دو طرفه معروف بود. اگرچه پاسیولی این سیستم را تدوین کرد نه اینکه آنرا اختراع کرده باشد، ولی به‌عنوان «پدر علم حسابداری» مورد توجه واقع شد. سیستمی که او منتشر کرد شامل اغلب چرخه‌های حسابداری بود که ما امروز آنها را می‌شناسیم. او استفاده از دفاتر روزنامه و دفتر کل را شرح داد، و تذکر داد که یک فرد نباید به رختخواب برود مگر اینکه بدهی با بستانکاری برابر باشد! دفتر کل او حسابهایی برای موجودی (که شامل وجوه دریافتی و موجودی کالا بود)، تعهّد بانکی، سرمایه، درآمد، و مخارج داشت- انواع حساب که در بیلان کار و صورتحساب درآمد یک سازمان بترتیب گزارش می‌شود. او ثبت نهایی آخر سال را نشان داد و پیشنهاد کرد که یک تراز آزمایشی برای تأیید دفتر کل متعادل بکار گرفته شود. همچنین، رساله او دامنه وسیعی از موضوعات مرتبط را، از اخلاقیات حسابداری گرفته تا حسابداری هزینه، شامل می‌شود.

از مهم‌ترین تغییرات حسابداری در طول پانصد سال گذشته تغییر ماهیت نظری آن است. حسابداری دانشگاهی در چهارصد سال اول عمر خود عمدتاً رویکردی تکنیکی و فنی داشته‌است. در اوایل سده بیستم اولین مباحث نظری در حوزه حسابداری مطرح و وجه علمی بودن آن به مذاق بحث گذاشته می‌شود. در طول دهه‌های آغازین سده بیستم مباحث نظری و فلسفی جدی در خصوص تعلق حسابداری به یکی از حوزه‌های معرفت بشری رواج داشته‌است. این مجادلات در طرح تخصیص حسابداری به یکی از حوزه‌های علم یا فن یا هنر به اوج خود می‌رسد. در اواسط سده بیستم و با احاطه مکتب مثبت‌گرایی (پازیتیویسم) بر فضای دانشگاهی جهان، نظریه‌های حسابداری مثبت‌گرایانه به ظهور می‌رسد. ضعفهای بنیادین نظریه‌های مثبت‌گرایانه در ظرف کمتر از ربع قرن آشکار می‌شود و حسابداری به تبع سایر محافل علمی وارد دنیای جدید جُستارهای فلسفی و نظری می‌شود. طرح حسابداری انتقادی یا امثال آن نشانه این تحول نظری در حسابداری است

• تعریف

حسابداری عبارتست از مجموعه‌ای از اجزای به‌هم‌پیوسته در داخل یک سازمان یا موسسه که به جمع آوری، تجزیه و تحلیل، ثبت، طبقه‌بندی، تلخیص رویدادهای مالی می‌نماید و اطلاعات را در قالب گزارشاتی در اختیار استفاده‌کننده‌گان درون سازمانی و برون سازمانی قرار می‌دهد.
مراحل
به طوری که از تعریف فن حسابداری بر می‌آید این فن دارای ۴ مرحله می‌باشد:
ثبت فعالیتهای مالی
طبقه بندی اقلام ثبت شده
تلخیص اقلام
تفسیر نتایج حاصله از بررسی اقلام خلاصه شده

• مفاهیم اصلی حسابداری

مفاهیمی مثل بدهکار، بستانکار، تجزیه و تحلیل رویدادهای مالی، دفتر کل، معین، تفضیلی و دفتر روزنامه از مفاهی بسیار پایه ای حسابداری است.

• حسابداری در ایران

در متن این بخش از هیچ منبع و مأخذی نام برده نشده‌است.
شما می‌توانید با افزودن منابع برطبق اصول اثبات‌پذیری و شیوه‌نامهٔ ارجاع به منابع، به ویکی‌پدیا کمک کنید.
مطالب بی‌منبع احتمالاً در آینده حذف خواهند‌ شد.

حسابداری در ایران در حوزهٔ نظری تحت تأثیر جریانات پازیتیویسم رشد کمّی زیادی کرده‌است و پایه گذاری تحصیلات تکمیلی با این نگاه به حسابداری صورت گرفته و توسعه یافته‌است. با این وصف تعریفی از حسابداری در ایران غالب است که مضمون و محتوای آن صرف نظر از چینش یا تفاوت ظاهری الفاظ آن برای همه دانش آموختگان حسابداری ایران شناخته شده‌است. بر اساس این تعریف: حسابداری عبارت است از فرآیند شناسایی، جمع آوری، ثبت، طبقه بندی، تلخیص، گزارشگری، و تحلیل رویدادهای مالی یک شخصیت اقتصادی در یک دوره مالی معین بر اساس واحد پول ملی. این تعریف ترجمهٔ کاملی است از تعاریف مختلفی که از حسابداری در عصر پازیتیویسم یعنی دهه‌های ۴۰ الی ۶۰ سده پیشین در دنیا رواج داشته‌است.
سید حسن سجادی نژاد و همچنین اسماعیل عرفانی و دکتر عزیز نبوی از بنیانگذاران حرفه حسابداری در ایران به شمار می‌روند که با تأسیس مدرسه عالی حسابداری شرکت ملی نفت و موسسه عالی حسابداری توانستند بیش از ۶۰۰۰ دانش آموخته رشته‌های حسابداری و حسابداری دولتی و حسابرسی پرورش دهند.

• نرم‌افزارهای حسابداری

استفاده از سیستم‌های نرم‌افزاری برای سرعت بخشیدن و بالا بردن سرعت مراحل حسابداری از سالهای اولیه پدید آمدن کامپیوتر و نرم‌افزار شروع شد. اولین سیستم نرم‌افزاری حسابداری ایران پیش از انقلاب توسط یک دانشگاه آمریکایی برای پالایشگاه آبادان طراحی شد که به مدت حدود ۱۰ سال از آن استفاده می‌شد. هرچند کار با سیستم‌های اولیه پانچ کارت بسیار سخت بود ولی حدود ۵۰ پانچیست از عهده این وظیفه بر می‌آمدند. امروزه با ورود سیستمهای حسابداری پیشرفته بر روی کامپیوترهای شخصی، و نیز سیستمهای یکپارچه مالی، اداری، اتوماسیون و حسابداری، استفاده از نرم‌افزار برای حسابداری به بدیهی‌ترین بخش آن برای هر سازمان تبدیل شده‌است.
ولی تفاوت اصلی نرم‌افزارهای حسابداری بر اساس نوع دقت و توجهی است که در سازماندهی کردن مفاهیم حسابداری در قالب روابط مالی یک سازمان شده است. به طوریکه تعدادی از آنها فقط نرم افزارهای مدیریت فروشگاهی یا اصطلاحا نرم افزار حساب کتاب هستند و در حقیقت بر مبنای مفاهیم اصلی حسابداری بنا نشده اند. ولی تعدادی از آنها کاملا به جزئیات حسابداری توجه داشته اند. و هر رویداد مالی در سازمان به گونه ای ثبت می گردد که اصول حسابداری در آن رعایت شده است. بدیهی است کاربران چنین نرم افزارهایی نیاز است با حسابداری آشنایی خوبی داشته باشند در غیر این صورت نمی توانند از امکاناتی که تولید کنندگان نرم افزار طراحی کرده اند بهره خوبی ببرند.

• دارایی ها

اموال و حقوق مالی متعلق به موسسه است که قابل تقویم به پول و دارای منافع آتی می باشد. مانند : موجودی نقدی، ساختمان ، اثاثیه و …